Μέσα σε 12 χρόνια

Aπόσπασμα από τον πρόλογο του ομώνυμου βιβλίου του Β.Ι. Λένιν

Το "Τι να κάνουμε;" (1) είναι περίληψη της τακτικής της "Ίσκρα" (2) στα 1901 και 1902. Ακριβώς "περίληψη", τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο. Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει την "Ίσκρα" του 1901 και 1902, θα πειστεί αναμφίβολα γι' αυτό. Κι όποιος κρίνει αυτή την περίληψη, χωρίς να ξέρει για τον αγώνα που έκανε η "Ίσκρα" ενάντια στον οικονομισμό που τότε κυριαρχούσε και χωρίς να καταλαβαίνει αυτόν τον αγώνα, πετάει απλώς λόγια στον αέρα. Η "Ίσκρα" πάλεψε για να δημιουργηθεί η οργάνωση των εξ επαγγέλματος επαναστατών, πάλεψε πολύ δραστήρια το 1901 και το 1902, νίκησε τον οικονομισμό που κυριαρχούσε τότε, δημιούργησε οριστικά αυτή την οργάνωση το 1903, διατήρησε αυτή την οργάνωση, παρά τη διάσπαση των ισκριστών που επακολούθησε, παρ' όλη την αναταραχή που υπήρχε τότε στην εποχή της θύελλας και της επίθεσης, και τη διατήρησε σ' όλο το διάστημα της ρωσικής επανάστασης, τη διατήρησε και τη διαφύλαξε από το 1901 -1902 ως το 1907.

Και τώρα, λοιπόν, που ο αγώνας γι' αυτή την οργάνωση τελείωσε από καιρό, τώρα που έγινε η σπορά, που ωρίμασε ο σπόρος, που ο θερισμός τελείωσε, παρουσιάζονται άνθρωποι οι οποίοι δηλώνουν ότι η "ιδέα της οργάνωσης εξ επαγγέλματος επαναστατών είναι υπερβολική!". Δεν είναι πραγματικά γελοίο; Πάρετε όλη την προεπαναστατική περίοδο και τα πρώτα δυόμιση χρόνια της επανάστασης (1905 - 1907) στο σύνολό τους. Και κάνετε γι' αυτό το διάστημα μια σύγκριση ανάμεσα στο Σοσιαλδημoκρατικό Κόμμα (3) μας και στ' άλλα κόμματα από την άποψη της συνοχής, του βαθμού οργάνωσης και της εξασφάλισης στο ακέραιο της συνέχειας της οργάνωσης. Θ' αναγνωρίσετε ασφαλώς ότι από την άποψη αυτή είναι αναμφισβήτητη η υπεροχή του κόμματος μας απέναντι σ' όλα τ' άλλα κόμματα, και απέναντι στο Κόμμα των Καντέτων (4), και απέναντι στο Κόμμα των Εσέρων (5), κτλ. Το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα επεξεργάστηκε πριν από την επανάσταση ένα πρόγραμμα που το αναγνώρισαν τυπικά όλοι οι σοσιαλδημοκράτες και με τις αλλαγές οι οποίες έγιναν σ' αυτό το πρόγραμμα, δεν διασπάστηκε εξαιτίας του προγράμματος. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, παρά τη διάσπαση του, από το 1903 ως το 1907 (επίσημα από το 1905 ως το 1906) έδωσε στο κοινό τις πιο πολλές πληροφορίες για την εσωτερική του κατάσταση (πρακτικά των συνεδρίων, του δεύτερου κοινού, του III του μπολσεβίκικου, του τέταρτου κοινού ή όπως το λένε αλλιώς της Στοκχόλμης). Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, παρά τη διάσπασή του, επωφελήθηκε νωρίτερα απ' όλα τα άλλα κόμματα από την προσωρινή αναλαμπή της ελευθερίας για να εφαρμόσει ένα ιδανικό δημοκρατικό σύστημα νόμιμης οργάνωσης, με αιρετό σύστημα, με αντιπροσώπευση στα συνέδρια ανάλογα με τον αριθμό των οργανωμένων μελών του κόμματος. Ένα τέτοιο πράγμα δεν το πέτυχαν μέχρι σήμερα ούτε οι Σοσιαλιστές - Επαναστάτες, ούτε οι Καντέτοι, αυτό το σχεδόν νόμιμο, το καλύτερα οργανωμένο αστικό κόμμα, που έχει στη διάθεσή του ασύγκριτα μεγαλύτερα από μας χρηματικά μέσα, που διαθέτει ελευθερία κίνησης για να χρησιμοποιεί τον τύπο και κάθε δυνατότητα να ζει νόμιμα. Και οι εκλογές για τη II Δούμα, όπου πήραν μέρος όλα τα κόμματα, δεν έδειξαν μήπως ξεκάθαρα ότι η οργανωτική συνοχή του κόμματος μας και της κοινοβουλευτικής μας ομάδας είναι ανώτερη απ' όλα τα άλλα κόμματα;

Και τώρα μπαίνει το ερώτημα: ποιος πραγματοποίησε, ποιος ενσάρκωσε στη ζωή τη μεγάλη αυτή συνοχή, στερεότητα και σταθερότητα του κόμματος μας; Αυτό το έκανε η οργάνωση των εξ επαγγέλματος επαναστατών που δημιουργήθηκε κυρίως με τη συμμετοχή της "Ίσκρα". Όποιος ξέρει καλά την ιστορία του κόμματός μας, όποιος έζησε ο ίδιος την περίοδο ανοικοδόμησης του κόμματός μας, του φτάνει να ρίξει μια ματιά στη σύνθεση της αντιπροσωπείας μιας οποιασδήποτε ομάδας, ας πούμε του συνεδρίου του Λονδίνου, για να πειστεί ότι έτσι ακριβώς είναι, για να διακρίνει εκείνο τον παλιό, τον βασικό πυρήνα, που με το μεγαλύτερο ζήλο φρόντιζε για το κόμμα και ανάθρεψε το κόμμα. Βασικός όρος γι' αυτή την επιτυχία ήταν βέβαια το γεγονός ότι η εργατική τάξη που ο ανθός της δημιούργησε τη σοσιαλδημοκρατία, ξεχωρίζει από μια σειρά αντικειμενικές οικονομικές αιτίες, απ' όλες τις τάξεις της καπιταλιστικής κοινωνίας όσον αφορά τη μεγαλύτερη ικανότητά της για οργάνωση. Χωρίς αυτόν τον όρο η οργάνωση των εξ επαγγέλματος επαναστατών θα ήταν παιχνιδάκι, τυχοδιωκτισμός, απλή ταμπέλα, και γι' αυτό η μπροσούρα "Τι να κάνουμε;" υπογραμμίζει πολλές φορές ότι η οργάνωση που υποστηρίζεται σ' αυτή τη μπροσούρα έχει νόημα σε σχέση με το γεγονός ότι υπάρχει μια "πραγματικά επαναστατική τάξη που ξεσηκώνεται αυθόρμητα στην πάλη". Όμως η ικανότητα του προλεταριάτου να ενώνεται σε τάξη, ικανότητα που υπάρχει αντικειμενικά στον ανώτατο βαθμό, πραγματοποιείται μόνο σε καθορισμένες μορφές οργάνωσης. Και καμιά άλλη οργάνωση, εκτός από την οργάνωση της "Ίσκρα", δεν θα μπορούσε μέσα στις ιστορικές συνθήκες της Ρωσίας του 1900-1905 να δημιουργήσει ένα τέτοιο σοσιαλδημοκρατικό εργατικό κόμμα, σαν κι αυτό που έχει δημιουργηθεί σήμερα. Ο εξ επαγγέλματος επαναστάτης έκανε τη δουλειά του στην ιστορία του ρωσικού προλεταριακού σοσιαλισμού. Και καμιά δύναμη στον κόσμο δε μπορεί σήμερα να καταστρέψει αυτό το έργο, που ήδη από καιρό ξεπέρασε τα στενά πλαίσια των "ομίλων" του 1902-1905. Ούτε μπορεί η σημασία των κατακτήσεων που ήδη πραγματοποιήθηκαν να μειωθεί με καθυστερημένες μομφές ότι τα μαχητικά καθήκοντα του κινήματος υπερεκτιμήθηκαν από εκείνους που εκείνο τον καιρό έπρεπε να αγωνιστούν για να διασφαλίσουν το σωστό τρόπο εκπλήρωσης αυτών των καθηκόντων.

Σημείωσεις

1. Το «Τι να Κάνουμε; Τα φλέγοντα ζητήματα του κινήματός μας» ολοκληρώθηκε από τον Λένιν τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 1902 και κυκλοφόρησε στις αρχές Μάρτη του ίδιου χρόνου. Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε πλατιά στις σοσιαλδημοκρατικές οργανώσεις στη Ρωσία, έβαλε το ζήτημα για τη σημασία του συνειδητού παράγοντα που αποτελεί το προλεταριακό κόμμα. Ο τίτλος του ήταν εμπνευσμένος από το ομώνυμο έργο του Τσερνισέφσκι.
2. «Ίσκρα»: Παράνομη σοσιαλδημοκρατική ρωσική εφημερίδα, ιδρύθηκε το 1900 από τον Λένιν. Το πρώτο φύλλο της κυκλοφόρησε στη Γερμανία, ενώ στη συνέχεια έβγαινε στο Μόναχο (1902) και στη Γενεύη (από το 1903). Η αρχική συντακτική επιτροπή της αποτελούνταν από τους Λένιν, Μάρτοφ, Ζαζούλιτς, Πλεχάνοφ, Αξελρόντ, Ντμίτρι Ουλιάνοφ (τον νεαρό αδελφό του Λένιν) και Πότρεσοφ. Αργότερα συμπεριλήφθηκε και ο Τρότσκι. Μετά τη διάσπαση του Κόμματος στο 2ο Συνέδριο του 1903, η «Ίσκρα» πέρασε στους Μενσεβίκους. Η «Ίσκρα» έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην δημιουργία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας.
3. Το Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα (ΡΣΔΕΚ) έκανε το 1ο ιδρυτικό συνέδριό του στο Μινσκ το 1898. Στο 2ο Συνέδριο του 1903 επήλθε η διάσπαση σε Μπολσεβίκους, με ηγέτη τον Λένιν και Μενσεβίκους, με ηγέτη τον Πλεχάνοφ, που οριστικοποιήθηκε το 1914. Τα επόμενα συνέδριά του έγιναν το 1905 στο Λονδίνο (3ο Συνέδριο), το 1906 στη Στοκχόλμη (4ο Συνέδριο) και το 1907 στο Λονδίνο (5ο Συνέδριο).
4. Οι Καντέτοι (από τα αρχικά Κα Ντε, Συνταγματικοί Δημοκράτες) ήταν το κόμμα της φιλελεύθερης αστικής τάξης της Ρωσίας. Το κόμμα των Καντέτων ιδρύθηκε τον Οκτώβρη του 1905 στη Μόσχα, Μετά από μια σύντομη ερωτοτροπία με την επανάσταση του 1905, πέρασαν σε ανοικτά αντεπαναστατικές θέσεις.
5. Οι Εσέροι (από τα αρχικά SR, Σοσιαλιστές Επαναστάτες) ήταν το αγροτικό κόμμα της Ρωσίας. Συνεχιστές των ναρόντνικων, ιδρύθηκαν το 1902. Υποστήριξαν την επανάσταση του 1905, αλλά αντιτάχθηκαν, με λίγες εξαιρέσεις, στην επανάσταση του 1917. Ο Λένιν κριτικάρισε συχνά τους Εσέρους για τις ταλαντεύσεις τους καθώς και για το μικροαστικό χαρακτήρα του «σοσιαλισμού» τους, που παρουσίαζε τα αστικά καθήκοντα της αγροτικής επανάστασης ως σοσιαλιστικά.