Geschreven: 17 juli 1937
Bron: Poretskij, E.: Geheim agent van Dzjerzjinski. Moskou 1996) - via Insudok website
HTML: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, september 2007
Zie ook: Victor Serge, Leon Trotski en Henk Sneevliet en de Vierde Internationale (1936-1940) | Leo Sedov
Ignace Reiss werd op last van Stalin vermoord, op 4 september 1937, in Zwitserland. Zij schuilnaam was: Ignatij Stanislavovitsj Poretskij (‘Ludwig’). Reiss was jarenlang een geheimagent van de Russische inlichtingendienst. Hij was een overtuigd lid van de Poolse socialisten en vervoegde in 1919 de Communistische Arbeiderspartij Polen. Uiteindelijk werden de wandaden onder het stalinisme hem teveel en schreef hij onderstaande brief.
Deze brief die ik u thans schrijf had ik veel eerder moeten schrijven, namelijk op de dag toen de ‘zestien’ werden geëxecuteerd in de kelder van de Lubjanka, op bevel van de ‘vader der volkeren’. Toen zweeg ik. Ik deed mijn mond ook niet open om te protesteren tijdens de volgende moorden, en dat zwijgen drukt zwaar op mijn verantwoordelijkheid. Mijn schuld is groot, maar ik probeer haar te verkleinen, zodat mijn geweten minder zwaar wordt.
Tot nu toe ging ik samen met u. Maar verder zet ik geen enkele stap meer naast u. Onze wegen gaan uiteen! Hij die vandaag zwijgt is de medeplichtige van Stalin en verraadt de zaak van de arbeidersklasse en het socialisme!
Ik vocht voor het socialisme sinds ik twintig was. Nu, op de drempel van mijn veertigste levensjaar, wens ik niet langer te leven onder de gunsten van mensen zoals Jezjov. Ik heb 16 jaar ondergrondse activiteiten achter de rug. Dat is niet weinig, maar ik heb nog voldoende kracht om opnieuw te beginnen. Omdat het ‘opnieuw te beginnen’ juist de redding van het socialisme betekent. De strijd begon reeds lang geleden. Ik wil daarin mijn plaats innemen.
Het lawaai dat opstijgt rondom piloten naar de Noordpool wordt overstemd door de kreten en het gekreun van de gefolterde slachtoffers in de Lubjanka, in Svobodny, in Minsk, Kiev, Leningrad, Tbilisi. Deze inspanningen zijn nutteloos. Het begrip waarheid is sterker dan het lawaai van de krachtigste motoren.
Ja, de recordhouders van de luchtvaart raken de harten van oude Amerikaanse dames en jongeren van alle continenten; vervoerd raken door sport is veel makkelijker dan het verkrijgen van sympathie in de publieke opinie en de verontrusting van het bewustzijn van de wereld! Maar de rekening die komt laat zich niet bedriegen: de waarheid baant zich een weg, de dag van de waarheid is nabij, veel dichterbij dan de heren van het Kremlin denken. Dichtbij is de dag dat het internationaal socialisme de misdaden veroordeelt die de laatste tien jaar zijn begaan. Niets zal worden vergeten, niets zal worden vergeven. De geschiedenis is streng: ‘de geniale leider, de vader der volkeren, de zon van het socialisme’ is verantwoordelijk voor zijn daden: de nederlaag van de Chinese revolutie, de nederlaag van het Duitse proletariaat, het sociaalfascisme en het Volksfront, de openhartigheid van Howard, de tedere flirts met Laval; een geniale vriend!
Dit proces zal voor het publiek geopend zijn, met getuigen, met een groot aantal getuigen, levende of dode: zij allen zullen nog een keer spreken, maar dit keer zullen zij de waarheid zeggen, de hele waarheid. Zij zullen allen voor de rechter staan, deze onschuldig vermoordden en veroordeelden, en de internationale arbeidersbeweging zal hen allen rehabiliteren, deze Kamenevs en Mratskovski’s, deze Smirnovs en Muralovs, deze Drobnis en Serebrjakovs, deze Mdivani en Okudzjava, Rakovski en Andres Nin, al deze spionnen en provocateurs, agenten van de Gestapo en saboteurs!
Opdat de Sovjet-Unie en de hele internationale arbeidersbeweging niet definitief sterven onder de slagen van de contrarevolutie en het fascisme moet de arbeidersbeweging zich bevrijden van Stalin en het stalinisme. Dit, het slechtste mengsel van de opportunistische beweging — opportunisme zonder principes, bloed en leugens — dreigt de hele wereld te vergiftigen en de restanten van de arbeidersbeweging te vernietigen.
Bestrijdt meedogenloos het stalinisme!
Nee tegen het volksfront, ja voor de klassenstrijd! Nee tegen de comités, ja voor ingrijpen van het proletariaat opdat de Spaanse Revolutie wordt gered! Dergelijke taken staan op de agenda!
Weg met de leugen over ‘het socialisme in één land’! Trouw aan het internationalisme van Lenin!
Noch de Tweede, noch de Derde Internationale zijn in staat deze historische missie uit te voeren: zij zijn versplinterd en gecorrumpeerd, zij kunnen de arbeidersklasse slechts hinderen, zij zijn slechts de hulpjes van de burgerlijke politie. Dit is de ironie van het lot: vroeger bracht de bourgeoisie Kavenjakov en Galif, Trepov en Vrangel uit haar rijen voort. Vandaag spelen onder de ‘befaamde’ leiding van beide Internationales juist de proletariërs zelf de rol van beulen van feitelijke kameraden. De bourgeoisie kan zich rustig met haar zaken bezighouden: overal heerst ‘rust en orde’; er zij nog een Noske en een Jezjov, een Negrin en een Diaz. Stalin is hun leider, Feuchtwanger hun Homerus!
Nee, ik kan niet meer. Ik keer terug naar de vrijheid. Ik keer terug naar Lenin, naar zijn leer en zijn activiteiten.
Ik ben bereid om mijn bescheiden krachten te wijden aan de zaak van Lenin, ik wil strijden, want onze overwinning — de zege van de proletarische revolutie — bevrijdt de mensheid van het kapitalisme en de Sovjet-Unie van het stalinisme.
Voorwaarts, naar de nieuwe strijd voor het socialisme en de proletarische revolutie! Voor de schepping van de IVe Internationale!
Ludwig, 17 juli 1937
P.S. In 1928 werd ik onderscheiden met de Orde van het Rode Vaandel wegens verdiensten voor de proletarische revolutie. Ik retourneer u deze orde samen met deze brief. Het zou walgelijk zijn om haar wegens mijn verdiensten in deze tijd te dragen, zoals zij wordt gedragen door de beulen van de beste vertegenwoordigers van de Russische arbeidersklasse. (De Izvestia publiceerde de laatste twee weken lijsten van recentelijk gedecoreerden, maar over de verdiensten zweeg zij beschamend: dit waren uitvoerders van executies).