Geschreven: oktober 1915
Bron: propagandabrochure
Transcriptie: Rick Denkers
Deze versie: spelling
HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, december 2008
Laatste bewerking: 01 december 2008
| Zie ook: ℵ Vijftig jaar geleden, 1914, het Grote Schisma ℵ De proletarische revolutie en de renegaat Kautsky ℵ De Eerste en Tweede Internationale |
Na de presentatie van drie ontwerpen (van de rechtervleugel van de Duitse delegatie, van de Zimmerwald-linkerzijde, en van de “the Nashe Slovo vertegenwoordiging” — i.e. Trotski, gaf de commissie een schets met fundamentele stellingen en verzocht Robert Grimm en Trotski om een finale tekst. Het manifest dat werd aangenomen door de conferentie was grotendeels identitiek met deze van Trotski.
Daar de tekst hieronder vergezeld gaat met tekst van H. Roland-Holst, plaatst MIA dit hier en maakt een verwijzing vanuit het Trotski-archief naar hier.
Ondergetekende (naam en volledig adres, duidelijk:)
..............................................................................................................................
verklaart, ten bewijze van zijn instemming met het Manifest van Zimmerwald, dit te willen tekenen.
(Datum:) .............................. (Handtekening:) .....................................................
Dit biljet invullen en opzenden aan een van de volgende adressen
J. CHR. HAGELEN, Monnikkenpad 6, Amersfoort; — Mej. H. BONN, Transvaalplein 19, Amsterdam; — H. SCHMITZ, Englaan 19, Bussum; -W. WOLDA, Daguerrestraat 55, ‘s-Gravenhage; — H. v. D. GLAS, Hooge Laarderweg 223, Hilversum; — M. PIETERSEN, Dokkummerstraat 1, Leeuwarden; — H. RIJSEWIJK, Gorsel, bij Zutphen; — S. COHEN, Groeneweg 19, Zwolle; — JOH. ZANCKEL, Kerkstraat 379, Amsterdam.
? Hebt gij iets te missen ?
voor de revolutionair-socialistische propaganda voor de onmiddellijke vrede, zoals geëist door het MANIFEST VAN ZIMMERWALD? NATUURLIJK HEBT GIJ IETS TE MISSEN VOOR DAT DOEL!
Stuurt dan uw bijdrage, hoe klein of hoe groot ook, in postzegels of per postwissel, aan JOH. ZANCKEL, KERKSTRAAT 379, AMSTERDAM.
Alle bijdragen worden verantwoord in
Orgaan van de
REVOLUTIONAIR SOCIALISTISCHE VERENIGING
onder Redactie van: HENRIETTE ROLAND HOLST, W. WOLDA en JOH. ZANCKEL
Dit blad verschijnt ééns per maand, in minstens 16 bladzijden post-80, in omslag, en kost 5 cents per nummer, of 60 cents, franco per post, per jaar.
Bent ge al abonnee? Indien ge nog verzuimd hebt, u te abonneren, doet het dan dadelijk en wacht niet langer! Gij kunt u opgeven bij een der bovenstaande adressen of bij de uitgevers:
J.J. BOS & Co., KINKERSTRAAT 300, AMSTERDAM.
VRAAGT EEN PROEFNUMMER!
Maar vergeet in géén geval uw bijdrage te sturen voor de actie in verband met het Manifest van Zimmerwald.
De Internationale Socialistische Conferentie, gehouden te Zimmerwald (nabij Bern, Zwitserland), heeft het volgende manifest uitgevaardigd:
Langer dan een jaar duurt de oorlog. Miljoenen lijken bedekken de slagvelden, miljoenen mensen werden voor hun ganse leven verminkt. Europa gelijkt een reusachtig mensenslachthuis. De gehele, door de arbeid veler geslachten gewrochte beschaving is aan de verwoesting overgegeven. De wildste barbaarsheid viert nu haar triomfen over alles, wat tot heden de trots der mensheid uitmaakte.
Wat ook de waarheid aangaande de onmiddellijke aansprakelijkheid voor het uitbreken van deze oorlog moge zijn dit ene staat vast: de oorlog, die deze chaos voortbracht, is het gevolg van het imperialisme, van het streven van de kapitalistische klassen van iedere natie, haar winsthonger door de uitbuiting van de menselijke arbeid en van de natuurschatten van de gehele aarde te bevredigen.
Economisch achterlijke of politiek zwakke naties vervallen daarbij in de afhankelijkheid der grootmachten, die in deze oorlog pogen, met bloed en staal, een nieuwe wereldkaart te tekenen, in overeenstemming met haar uitbuitingsbelangen. Zo dreigt het noodlot ganse volken en landen, als België, Polen, de Balkanstaten, Armenië, om als stukken van de buit in het spel van de compensaties (vergoedingen), geheel, of in stukken gereten, te worden geannexeerd.
De drijvende krachten van de oorlog treden in zijn verloop in al haar gemeenheid aan de dag. Flard, na flard valt van de sluier, waarmede het ware wezen van deze wereldcatastrofe voor het bewustzijn der volken werd verhuld. De kapitalisten van alle landen, die uit het vergoten bloed des volks het rode goud der oorlogswinsten munten, beweren, dat de oorlog de verdediging van het vaderland dient, de democratie, de bevrijding van onderdrukte volken. Zij liegen. Inderdaad en in waarheid begraven zij onder het puin van de verwoesting én de vrijheid van het eigen volk én de onafhankelijkheid van andere naties. Nieuwe boeien, nieuwe ketens, nieuwe lasten ontstaan, en het proletariaat van alle landen, van de overwinnende, zowel als van de overwonnene, zal ze moeten dragen. Verhoging van de welstand werd er bij het uitbreken van de oorlog verkondigd; nood en ontbering, werkeloosheid en duurte, ondervoeding en volksziekten zijn het werkelijke resultaat. Tientallen jaren lang zullen de oorlogskosten de beste krachten der volkeren verteren, het door de sociale hervormingen bereikte in gevaar brengen en iedere schrede voorwaarts verhinderen.
Verwoesting der beschaving, economische achteruitgang, politieke reactie dat zijn de zegeningen van deze gruwelijke volkerenworsteling.
Zo onthult de oorlog de naakte gedaante van het moderne kapitalisme, dat niet alleen met de belangen van de arbeidersmassa’s, niet slechts met de behoeften van de historische ontwikkeling, maar ook met de allereerste voorwaarden van de menselijke gemeenschap onbestaanbaar geworden is.
De heersende machten der kapitalistische maatschappij, in welke handen het lot der volkeren rustte, de vorstelijke zowel als de republikeinse regeringen, de geheime diplomatie, de machtige ondernemersorganisaties, de burgerlijke partijen, de kapitalistische pers, de kerk, zij allen dragen het volle gewicht der verantwoordelijkheid voor deze oorlog, die ontstaan is uit de door hen gevoede en beschermde maatschappelijke orde en voor hun belangen wordt gevoerd.
Uitgebuit, onrecht, verwaarloosd, noemde men u bij het uitbreken van de oorlog, toen het er op aan kwam, u op de slachtbank de dood in de armen te drijven, broeders en kameraden. En nu, terwijl het militarisme u verminkt, verscheurd, vernederd en vernietigd heeft, eisen de heersers van u het prijsgeven uwer belangen, uwer doeleinden, uwer idealen, met één woord: de slaafse onderwerping aan de godsvrede. Men berooft u van de mogelijkheid, uw meningen, gevoelens en smart te uiten, men verbiedt u, uw eisen te laten horen en te doen gelden. De pers gekneveld, de politieke rechten en vrijheden met voeten getreden zo heerst heden de militaire dictatuur met ijzeren vuist.
Deze toestand, die de gehele toekomst van Europa en van de mensheid bedreigt, kunnen en mogen wij niet langer daadloos aanschouwen Tientallen jaren lang heeft het socialistische proletariaat de strijd tegen het militarisme gevoerd. Met stijgende zorg hielden zijn vertegenwoordigers op hun nationale en internationale congressen zich bezig met het uit het imperialisme steeds dreigender opstekende oorlogsgevaar. Te Stuttgart, te Kopenhagen, te Bazel hebben de internationale socialistische congressen de weg aangewezen, die het proletariaat heeft te betreden.
Socialistische partijen en arbeidersorganisaties van verschillende landen, die deze weg mede bepaalden, hebben de daaruit voortvloeiende verplichtingen sedert het begin van de oorlog verwaarloosd. Haar vertegenwoordigers hebben de arbeidersklasse tot schorsing van de klassenstrijd, van het enig mogelijke en werkzame middel van de proletarische emancipatie, opgeroepen. Zij hebben de heersende klassen de oorlogskredieten toegestaan, zij hebben zich voor de verschillende diensten ter beschikking van de regeringen gesteld, zij hebben door hun pers en hun afgezanten gepoogd, de neutralen voor de regeringspolitiek van hun landen te winnen, zij hebben de regeringen socialistische ministers als gijzelaars voor de inachtneming van de godsvrede uitgeleverd, en daarmee hebben zij voor de arbeidersklasse, voor haar tegenwoordige staat en voor de toekomst, de verantwoordelijkheid voor deze oorlog, voor zijn doeleinden en zijn methoden op zich genomen. Evenals de afzonderlijke partijen, zo bleef de gezaghebbendste vertegenwoordiging der socialisten van alle landen: het Internationale Socialistische Bureau in gebreke.
Deze feiten zijn mede schuld geweest, dat de internationale arbeidersklasse, die niet aan de nationale paniek van de eerste oorlogsperiode ten offer viel, of zich daarvan vrijmaakte, tot heden nog, in het tweede jaar van de volkerenmoord, geen middelen en wegen vond, om de daadkrachtige strijd voor de vrede gelijktijdig in alle landen aan te vangen.
In deze ondraaglijke toestand hebben wij, de vertegenwoordigers van de socialistische partijen, vakverenigingen en haar minderheden, wij Duitsers, Fransen, Italianen, Russen, Polen, Letten, Roemeniërs, Bulgaren, Zweden, Noren, Hollanders, Zwitsers, wij, die niet op de bodem der nationale solidariteit met de uitbuiterklasse, maar op de bodem der internationale solidariteit van het proletariaat en van de klassenstrijd staan, ons met elkaar verenigd, om de gebroken draden van de internationale betrekkingen opnieuw aan te knopen en de arbeidersklasse tot zelfbezinning en tot de strijd voor de vrede op te roepen.
Deze strijd is de strijd voor de vrijheid, voor de volkerenverbroedering, voor het socialisme. Het is zaak, deze worsteling voor de vrede aan te vangen, voor een vrede zonder annexaties en zonder oorlogsschattingen. Zulk een vrede echter is slechts mogelijk onder veroordeling van iedere gedachte aan een verkrachting der rechten en vrijheden der volkeren. Noch de bezetting van gehele landen, noch die van sommige landsdelen mag tot hun gewelddadige inlijving voeren. Geen annexatie, noch een openlijke, noch een verdekte, ook geen gedwongen economische aansluiting, die door politieke ontrechting slechts nog ondraaglijker wordt gemaakt. Het zelfbeschikkingsrecht der volken moet onwrikbare grondslag in de orde van de nationale verhoudingen zijn.
Sedert het uitbreken van de oorlog hebt gij uw energie, uw moed en volharding in de dienst van de heersende klassen gesteld. Nu geldt het, voor uw eigen zaak, voor de heilige doeleinden van het socialisme, voor de verlossing der onderdrukte volken en der geknechte klassen op te komen door de onverzoenlijke proletarische klassenstrijd.
Taak en plicht van de socialisten van de oorlogvoerende landen is het, deze strijd met volle kracht op te nemen, taak en plicht van de socialisten van de neutrale staten, hun broeders in deze worsteling tegen de bloedige barbaarsheid met alle doeltreffende middelen te ondersteunen.
Nooit in de wereldgeschiedenis was er een meer dringende, een hogere, een verhevener taak, welke vervulling ons gemeenschappelijk werk moet zijn. Geen offer te groot, geen last te zwaar, voor dit doel: de vrede onder de volken te bereiken. Arbeiders en arbeidsters! Moeders en vaders!, Weduwen en wezen! Gewonden en verminkten! u allen, die in de oorlog en door de oorlog lijdt, roepen wij toe: over de grenzen, over de dampende slachtvelden, over de verwoeste steden en dorpen heen:
PROLETARIËRS ALLER LANDEN, VERENIGT U!
Zimmerwald (Zwitserland), september 1915.
Uit naam van de internationale socialistische conferentie:
Voor de Duitse delegatie: Georg Ledebour, Adolf Hoffmann
Voor de Franse delegatie: A. Bourderon, A. Merrheim
Voor de Italiaanse delegatie: Serrati [elders staat G.E. Modigijani], Lazzari
Voor de Russische delegatie: N. Lenin, P. Axelrod, M. Bobroff
Voor de Poolse delegatie: St. Lapinski, A. Warski, Cz. Hanecki
Voor de inter-Balkanse socialistische Federatie
Uit naam der Roemeense delegatie: C. Rakovski
Uit naam der Bulgaarse delegatie: Wassil Kolarow
Voor de Zweedse en Noorse delegatie: Z. Höglund, Ture Nerman
Voor de Hollandse delegatie: H. Roland-Holst
Voor de Zwitserse delegatie: Robert Grimm, Charles Naine
OPROEP aan de Arbeiders van Nederland, naar aanleiding van het Manifest van de Conferentie te Zimmerwald.
“De Internationale leeft!” Ziehier de blijde tijding, die in deze dagen tot het proletariaat van alle landen uitgedragen wordt. Jullie teleurgestelden en ontmoedigden, jullie die meenden, dat de internationale proletarische eenheid voor goed verbrijzeld lag, dat de droom van het socialisme was uitgedroomd, vat moed! Jullie kunnen weer hopen, jullie mogen weer vertrouwen.
Boven het kanonnengebulder en het loeien der vlammen uit, boven de helse muziek van de dood, boven het gehuil der opgezweepte vloeden van patriottische hartstocht, boven de stemmen der hele en halve sociaal-imperialisten en sociaal-nationalisten, die sedert meer dan een jaar verkondigen, dat het proletariaat bij oorlog of oorlogsgevaar zijn klassebelangen verwaarlozen, zijn beginselen in de steek laten, zijn ideaal moet verraden ter wille van de solidariteit met de heersende klassen van het eigen land boven dit alles uit is een nieuwe stem opgeklonken en roept over de wereld:
Wij Duitsers, Fransen, Italianen, Russen, Polen, Letten, Roemenen, Bulgaren, Zweden, Noren, Nederlanders en Zwitsers, wij, die niet op de grondslag van de nationale solidariteit met de klasse der uitbuiters, maar op de grondslag van internationale solidariteit van het proletariaat en van de klassenstrijd staan, hebben ons aaneengesloten om de verscheurde internationale banden opnieuw aaneen te hechten en de arbeidersklasse op te roepen tot zelfbezinning en tot de strijd voor de vrede.
De Internationale is herleefd op de enige wijze, waarop zij kon herleven: slechts in hen, die de internationale klassesolidariteit stellen boven de nationale eenheid, kon zij herboren worden; in hen, die, voor een deel onder hoogst moeilijke omstandigheden zoals bv. onze Franse kameraden trouw gebleven zijn aan het socialistische beginsel.
De Internationale leeft! Nog is het socialisme richtsnoer voor de politieke daden van socialistische partijen en van minderheden in socialistische partijen en vakorganisaties. Nu kunnen in alle landen moed en vertrouwen in de zaak van het socialisme weer opleven! Nu kan alom de strijd weer beginnen!
Het Manifest, dat de Internationale Socialistische Conferentie van Zimmerwald heeft uitgevaardigd, roept, gelijk gij hebt kunnen lezen, ook u tot de strijd op, arbeiders van Nederland. Het richt zich niet slechts tot het proletariaat van de oorlogvoerende staten. Gij kunt uw makkers, die in Duitsland, Frankrijk, Rusland, Italië enz., hun ontzettend zware strijd tegen alle heersende machten van hun land voor de vrede voeren, in die strijd ondersteunen. Gij kunt dit in de eerste plaats door het Manifest te ondertekenen.
De Onafhankelijke Arbeiderspartij in Engeland had met het doel der Conferentie sympathie verklaard en wilde afgevaardigden zenden, maar de democratische Engelse regering maakte het hen onmogelijk te komen, door hun passen te weigeren.
Sociaaldemocratische partijen, proletarische vrouwen- en jeugdorganisaties, moderne en syndicalistische vakbonden en vakverenigingen ook tot u gaat deze oproep uit! Ondertekent het Manifest, steunt de internationale vredesactie van het proletariaat! Zo uw leiders niet willen, kameraden, achter welke voorwendsels zij hun onwil ook verbergen, maakt hen dan duidelijk, dat en waarom GIJ wilt! En zo ge slechts een minderheid bent in uw organisatie, sluit u dan als minderheid aaneen om de beweging voor de ondertekening van het Manifest te voeren, ondertekent als minderheid, voert als minderheid met ons deze beweging. In deze tijd van overgang behoren de minderheden, hoe klein ook, zich aaneen te scharen om in hun organisaties de strijd aan te binden voor het socialistische beginsel, voor de socialistische tactiek! Geen verwijt: dat zij door zo te handelen de discipline breken en de eenheid in gevaar brengen, mag hen daarvan afhouden. Want zwaar wegen discipline en eenheid, maar zwaarder weegt het socialisme en de internationale klassensolidariteit. Bedenkt, hoe zij, die te Zimmerwald bijeenkwamen in de eerste plaats onze Duitse en Franse kameraden merendeels vertegenwoordigers waren van minderheden; hoe, zo zij hadden geaarzeld, zo de discipline hun het zwaarst had gewogen, de Internationale heden nog zou liggen uiteengescheurd! Bedenkt, dat al wat wij vragen van uw leiders, is dit ene, wat voor elk socialist vanzelfsprekend moest zijn: het Manifest te ondertekenen, dat het proletariaat van alle landen oproept tot de strijd tegen het voortgaan van de broedermoord, van de ontzettende mensenslachting, tegen de verwoesting zonder einde, tegen de verscheuring van het proletariaat!
Kameraden, arbeiders en arbeidsters! Het Manifest, dat het internationale proletariaat oproept tot de strijd voor de vrede, plaatst zich op de grondslag van de onverzoenlijke klassenstrijd. Het noemt deze uitdrukkelijk het enige middel tot de verlossing van het proletariaat. Het enige middel tot de verlossing, in alle landen en onder alle omstandigheden. Zo het de arbeidersklasse der landen, die gedeeltelijk of geheel door de vijand bezet zijn, oproept om de godsvrede te breken en zich tegen hun heersende klassen en regeringen te keren hoeveel te meer moet deze oproep gelden voor Nederland, dat zich niet in oorlog bevindt.
Sedert meer dan een jaar duurt in ons land de toestand van de gehele mobilisatie, die reeds honderden miljoenen verslonden heeft, miljoenen, waarvan het zeker is, dat zij direct of indirect grotendeels door de arbeidersklasse opgebracht moeten worden. En nog bevat de troonrede geen woord over demobilisatie, ofschoon in de laatste tijd een aantal burgerlijke organen op gedeeltelijke demobilisatie aandringen, in het belang van de kapitalistische klasse zelf. Door de prijsopdrijving wordt de levensstandaard van de arbeidende klasse steeds lager; in de bouwvakken, onder de havenarbeiders, bij de diamantbewerkers woedt de werkeloosheid onverminderd voort. Maar de regering kondigt nieuwe belastingen aan, zij stelt de bouw van nieuwe oorlogsschepen ter bescherming der Indische koloniën in uitzicht.
De lijn van het imperialisme wordt doorgetrokken: de lijn der agressieve politiek tegen de arbeidersklasse, tegen het socialisme. En de toegezegde kiesrechthervorming heeft in de huidige omstandigheden, nu de massa’s van de in het NVV georganiseerde arbeiders helaas bewezen hebben, zozeer van elementaire revolutionaire gezindheid ontbloot te zijn, dat zij de noodzakelijkheid van felle strijd tegen imperialisme en militarisme niet inzien, voornamelijk de betekenis van een demagogisch kunststuk tegen de algemene verkiezingen van 1917.
De leiding van de SDAP blijft bij haar opportunistische gematigde nationalistische houding; haar Kamerfractie vormt de soms wat naar rechts, soms wat naar links uitslaande staart der liberale regeringsmeerderheid. Zij heeft zich aan de regering gebonden: zij kan zich niet krachtig tegen de regering keren. Zij heeft zich tot het nationalisme bekend: zij kan noch het militarisme principieel bestrijden, noch in de internationale strijdroep van de Conferentie van Zimmerwald instemmen.
En de SDP, die een jaarlang tot internationale revolutionair-socialistische actie voor de vrede opriep en deze als het enig waardevolle voorstelde, onttrekt zich, met een hoogmoedig schouderophalen, op spitsvondige motieven aan die strijd, nu hij werkelijkheid wordt. Zodoende weigert zij de onzegbaar zware worsteling van de Duitse, Franse, Russische en Italiaanse arbeiders tegen de regeringen, de heersende klassen, en, voor wat de twee eersten aangaat, ook tegen de officiële socialisten van hun land, te ondersteunen. Alléén tegenover de ganse linkerzijde van de Internationale drapeert zij zich in haar mantel van socialistisch pauselijke onfeilbaarheid.
Kameraden, de omstandigheden hebben er toe geleid, dat onze kleine vereniging in Nederland het eerst het vaandel hoog heft, waarop in vlammende woorden geschreven staat: “De Internationale van de daad”. Laat haar niet lang de enige vaandeldraagster blijven! Laat onze strijdroep dringen tot uw ziel, u wekken uit uw berusting, uw versuffing, uw moedeloosheid. Jullie mogen weer hopen! Roepen wij u toe; gij kunt weer vertrouwen! En hieruit volgt: gij behoort weer te strijden. Eist van uw leiders, dat zij de banden, die hen verbinden met de bourgeoisregering, verbreken. Beraamt sterkere middelen van protest en verweer tegen de duurte, tegen het militarisme, tegen de dreigende aanbouw van nieuwe oorlogsschepen, dan vergaderingen of adressen alleen. Bezint u op de economische wortels van uw maatschappelijke macht!
Gooit de lafheid van u af, de kleinzieligheid, de lage zelfzucht, waarmee de burgerlijke samenleving u heeft besmet! Voert de strijd niet in de eerste plaats om kleine groepsbelangen, om onmiddellijke voordelen; voert iedere strijd als een strijd voor het socialisme, voor de verlossing van de arbeidersklasse en die der mensheid.
Voert hem met inzet van uw ganse persoonlijkheid, offert u, moet het wezen, voor het socialistisch ideaal.
Laat, kameraden, het verleden terugwijken voor het heden! De Conferentie van Zimmerwald opent een nieuw tijdperk in de geschiedenis van de Internationale Arbeidersbeweging: het tijdperk van de internationaal gevoerde revolutionaire worsteling tegen het imperialisme. Zo gij het wilt, zal dit nieuwe tijdperk van heden af dan ook aanbreken voor de Nederlandse beweging.
Amsterdam, oktober 1915
De Propagandacommissie van de Rev. Soc. Vereniging: Dr. H.W. PH. E. v. D. Bergh, Van Eisinga, Ds. B. Boers, J.V.D. Kleft, H. Rijsewijk, J. Wiesebron, W. Wolda, Ds. M. C. Van Wijhe.
Het Dagelijks Bestuur der Rev. Soc. Vereniging: Henriette Roland-Holst, A.B. Soep, Joh. Zanckel, Secretaris, Kerkstraat 379, Amsterdam
Socialisten in Nederland...
Wij vragen uw handtekening onder deze oproep als bewijs dat ge het met de inhoud en de strekking van het MANIFEST VAN ZIMMERWALD EENS BENT.
Tekent inliggend biljet en stuurt het op aan een der adressen, op dit biljet opgegeven.