Geschreven: februari 1938
Bron: De Nieuwe Fakkel van 18 februari 1938 no. 7, 4e jaargang
Transcriptie: Rick Denkers
Deze versie: Spelling
HTML: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, juli 2007
Gekomen is, wat komen moest. Wel lijkt het hier bovenstaande document een plechtige banvloek. Gestoten uit de Vierde Internationale waarvan kameraad Trotski het onfeilbare hoofd is. Of er een concilie heeft plaatsgevonden van de kerkvaders dezer broedergemeente, voordat de ketter be- en veroordeeld werd, weet men niet. Met dergelijke plechtigheden houdt men zich aan dat adres weinig op.
Sedert juli 1936 wezen vele teken er op dat slechts deze uitkomst verkregen zou worden. Toen verliet de leiding van de RSAP een conferentie die tengevolge van aanwijzingen vanuit Oslo haar eigenlijke bestemming moest missen, wat niet wegneemt dat desondanks deze conferentie toch maar de betekenis heeft gekregen van het stichtingscongres van de Vierde Internationale. Deze betekenis wordt door de “internationale organisatie” van Trotski onvoorwaardelijk erkend. Buiten die organisatie is het aan geen sterveling duidelijk geworden, dat de Vierde Internationale anders bestaat dan als gedachte, die ontstaan en groeien moest, nadat de Tweede en Derde Internationale onbruikbaar werden als gidsen van het wereldproletariaat voor de opmars naar het socialisme.
L.D.T. Spreekt over een periode van vijf jaren van contact waarin het hem niet gelukt is Sneevliet en diegenen die denken als hij, te maken tot “echte aanhangers van de Vierde Internationale” zoals hij dat ziet. Inderdaad was er voor december 1932 geen enkel direct contact tussen de Hollandse RSP En de groep rondom Trotski. Wel was er sprake van overeenstemming van inzicht op vele punten. Voldoende aanleiding om tot contact te komen. De rol van L.D. Trotski in de proletarische beweging en in de Russische Revolutie, zijn woorden en zijn daden oefenden voldoende aantrekkingskracht uit om begeren naar contact te wekken. Op dat moment waren Trotski en de zijnen nog met het saneren van de Derde Internationale bezig. Wij hier in Holland hadden de definitieve breuk met die Derde Internationale reeds enige jaren voltrokken. — Van het in Kopenhagen tot stand gekomen persoonlijke contact tussen Trotski en Sneevliet ging de lijn naar verbinding van de RSP Met de Trotski-formatie, nadat op het hoofdpunt van de vorming van nieuwe revolutionaire partijen en een nieuwe international in het midden van 1933 overeenstemming was verkregen. Gezocht werd naar mogelijkheden om van toen af in gemeenschappelijk overleg voorbereidend werk voor de Vierde Internationale te doen.
Normaal organisatorisch contact met het centrum van Trotski duurde niet langer dan tot de stichting van de RSAP in 1935. Onze partij kende vanaf de fusie af abnormale bindingen met het Trotski-centrum en het Londense Bureau. Scherpe meningsstrijd in het eerste jaar van het bestaan van het RSAP droeg ertoe bij, dat de politieke inzichten van de verenigde partij veel meer overeenstemden met die van het Trotski-centrum dan die met het Londense Bureau. De zeer abnormale opvattingen over een internationaal centrum en zijn werk, die bij het Trotski-centrum aanwezig bleken, de even abnormale organisatorische verhoudingen in het centrum, de “scherpe wendingen” op het terrein van de tactiek, de politiek en de organisatie bij het Trotski-centrum en zijn onderdelen deden de toestand rijpen die de delegatie van de RSAP ertoe bracht zich terug te trekken van de Internationale conferentie van juli 1936, de resultaten van die conferentie niet als bindend voor de RSAP te erkennen.
De door ons genummerde punten in de actie van beschuldiging die het voornaamste bestanddeel uitmaakt van de banvloek, worden thans door ons niet behandeld. Reeds enige weken is een door de partijleiding ingestelde commissie doende uitspraken van de partijleiding voor te bereiden over het vraagstuk der internationale verbindingen. Onder die punten zijn er — II, III, V, VI, VII — die ons slechts vraagtekens doen plaatsen. Wij zijn onbevoegd tot oordelen, zolang het sterk sprekende bewijsmateriaal ontbreekt, dat de juistheid van de aldus geformuleerde beschuldigingen aantoont. In punt I is er sprake van een reëel verschil van inzicht: hetzelfde geldt voor punt IV. Ook wij hebben in verband met de Spaanse burgeroorlog schade zien toebrengen aan de Vierde Internationale — door het IS en met name door Trotski.
Geen haar op ons hoofd denkt dat er aan de vele grote kwaliteiten van Trotski als revolutionair strijder te loochenen. Juist omdat wij aan die kwaliteiten zoveel betekenis toekennen, hebben wij steeds — al sedert vele jaren — artikelen van Trotski toegankelijk gemaakt voor Hollandse arbeiders. Wij nemen de vrijheid om dat ook in de toekomst nog wel te doen Maar deze waardering verandert niet aan het feit, dat de ervaring ons leerde, dat volkomen ten onrechte verklaard wordt dat de Vierde Internationale tot stand kan komen langs die “enige weg” waarvan de richting slechts aan L.D.T. bekend is en slechts door hem bepaald wordt. Wij en andere groeperingen in de wereld, die de noodzakelijkheid van de Vierde Internationale erkennen zullen in het verband van onze eigen groepering gemeenschappelijk het werk bepalen, dat voor de Vierde Internationale moet worden verricht. Er is tenslotte ene zin in de banvloek van Trotski, waarmee wij het geheel eens zijn: Iedereen heeft verantwoordelijkheid te dragen voor zijn “politieke lijn”. Wij dragen die verantwoordelijkheid, ook als wij de noodzakelijk geworden scheiding van marsrouten accepteren en het zelfs voor een reële arbeiderspartij niet zonder bedenking achten aan de “politieke opvoeding” van het centrum van Trotski blootgesteld te zijn.
15 februari 1938
H. Sneevliet
Verschenen als antwoord op de brief van Trotski in “De Nieuwe Fakkel” van 18 februari 1938 no. 7, 4e jaargang.