Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Bron: De Internationale, Nederlandstalig theoretisch orgaan van de IVe Internationale, juni 1992, nr. 43
Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
De oorlog is terug in Europa en het is meteen goed raak. Vele duizenden doden en gewonden en nog eens miljoenen mensen zijn door het oorlogsgeweld getroffen. Minstens anderhalf miljoen vluchtelingen, van huis en haard verdreven, het grootste aantal in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Volgens een VN-vertegenwoordiger zijn in Bosnië een miljoen mensen de hongerdood nabij. Steden en dorpen worden in puin geschoten, onschuldige mensen worden afgeslacht, er wordt voor decennia haat gezaaid. En de economie ligt in puin. De galopperende inflatie bedreigt zoals gewoonlijk vooral de ouderen met hun vaste kleine pensioenen. De situatie voor de bevolking in Servië en Montenegro zal nog erger worden bij een internationale economische boycot; zie het voorbeeld Irak. Een grootscheeps militair ingrijpen door de VS, de NAVO of de WEU zou helemaal tot een complete ramp leiden.
De Europese Gemeenschap gooit de grenzen dicht voor de slachtoffers van de oorlog en doet niets om het geweld te stoppen. De EG steunt de krankzinnige opdeling van Bosnië-Herzegovina in tal van etnische gebieden en gebiedjes, in een land waar verschillende volkeren al honderden jaren door elkaar heen samenleven, in een evenwicht van Serviërs, Kroaten en moslims.
De Servische dictator Milosevic en zijn Kroatische collega Tudjman hebben (in onderling geheim overleg) hun eigen gewelddadige verdelingsplannen voor Bosnië. Zij hebben daarvoor hun steunpunten in Bosnië in de Democratische Servische Partij en de Democratische Kroatische Associatie. De Serviërs beheersen het federale leger van het voormalige Joegoslavië. We hebben het hier over de op twee na grootste troepenmacht van Europa. Alleen al in Bosnië zijn 100.000 man troepen gelegerd. Bosnië is voor het leger bovendien van belang vanwege de omvangrijke wapenindustrie. Het leger is voor z’n voortbestaan afhankelijk van een zo groot mogelijk Joegoslavië.
Milosevic wil zijn dictatuur vestigen in een Groot-Servië, dat hij presenteert als het ‘Derde Joegoslavië’ en waar een zo groot mogelijk deel van Bosnië bij zou moeten gaan horen. Tudjman steunt van zijn kant Kroatische paramilitaire eenheden in Bosnië en ook militaire eenheden van de fascistische Kroatische partij van Dobroslav Paragas zijn actief in het gebied.
In het voormalige Joegoslavië bestond en bestaat een anti-oorlogsbeweging. Deze was het sterkst in Bosnië-Herzegovina. Op 6 april van dit jaar wist deze vredesbeweging nog tienduizenden mensen op de been te brengen in Sarajevo, in een laatste poging om de oorlog af te wenden. Zij werden vanuit een hinderlaag door Serviërs beschoten: het voorspel tot massief geweld. Op 7 april werd de ‘Republiek van Serven in Bosnië-Herzegovina’ uitgeroepen. De pogingen van Bosnië – en vooral van de Moslim Partij voor Democratische Actie, van president Izetbegovic – om neutraal te blijven, werden definitief weggespoeld door de reactionair-nationalistische vloedgolf. Die kreeg vat op de republiek door de druk van Servië en Kroatië en door de interne politieke, ideologische en economische uitholling van Bosnië-Herzegovina.
Wat we in Joegoslavië zien gebeuren is niet alleen een rampzalige oorlog, die miljoenen mensen in een poel van ellende stort. Het is bovendien het einde van een belangrijk maatschappelijk experiment. De Joegoslaven hebben in een harde partizanenoorlog hun eigen land bevrijd van de nazi’s; zij hebben de breuk met Stalin aangedurfd en zij hebben met vallen en opstaan en met vele beperkingen een systeem van zelfbeheer uitgeprobeerd. Een hoofdstuk in de geschiedenis is afgesloten.
1 juni 1992