Redactie

De actualiteit van klassieke tegenstellingen


Bron: De Internationale, Nederlandstalig theoretisch orgaan van de IVe Internationale, 1995, zomer, (nr. 53), jg. 39
Deze versie: spelling
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !

Qr-MIA

       


Deel deze tekst met een kennis
Het e-mailadres:


Veel van de maatschappelijke werkelijkheid om ons heen laat zich begrijpen als uitkomst van de krachtsverhouding binnen klassieke paren: de verhouding tussen mannen en vrouwen, natuur en cultuur, productie en consumptie, kapitalist en arbeider. In dit nummer van De Internationale zijn het dergelijke hoofdlijnen die nader beschouwd worden. Hun actualiteitswaarde blijkt groter dan vaak wordt gedacht.

Jürgen Bönig gaat terug in de geschiedenis van de managementconcepten. Het taylorisme en het fordisme hebben de organisatie en het management van het productieproces sterk beïnvloed. Toch blijkt de verhouding tussen kapitaal en arbeid op de werkvloer zich niet te lenen voor een eenvoudige sturing van bovenaf. “In de geschiedenis wordt nooit verwerkelijkt wat de managementfilosofen hebben uitgedacht, nog niet eens dat wat het meeste strookt met zulke concepten van de kapitalistische productielogica”, concludeert Bönig.

Eva Nikell schets de ontwikkeling van de Zweedse verzorgingsstaat en de afbraak waar deze al enkele jaren aan bloot staat. Hoewel vrouwen veel baat hebben gehad bij haar ontwikkeling de afgelopen decennia, heeft het door mannen geleidde proces hen ook sterk afhankelijk en kwetsbaar gemaakt. Het wordt volgens haar tijd dat vrouwen in het offensief gaan: “De vrouwenbeweging roeit tegen de stroom op. Feministen brengen nieuwe of al vergeten politieke prioriteiten naar voren: verkorting van de werkweek, investeren in overheidszorg en het ontwikkelen van de economie rond milieuvriendelijke en stevige vormen van solidariteit.”

Daniël Bensaïd gaat in op de klassieke discussie over de verhouding tussen natuur en economie. Hij legt uit wat de opvattingen van Marx en Engels waren over de natuur: “In tegenstelling tot de vulgaire en productivistische socialisten is Marx er nooit van uitgegaan dat de natuur “gratis” ter beschikking van de mens staat.” Bensaïd trekt het thema door naar de actualiteit en betoogt dat onder het motto van ecologische bescherming er zich een reactionair proces van ecocentrisme kan voltrekken.