Deze inleiding tot het marxisme is het resultaat van meerdere ervaringen met lessen, gegeven voor jonge militanten, op verschillende ogenblikken tijdens de laatste vijftien jaar. Zij staat in functie van de pedagogische noden zoals wij die ervaren hebben, en die van land tot land en van milieu tot milieu kunnen verschillen. Zij maakt er dus geen enkele aanspraak op, als ‘model’ te dienen.
Zij bevat de basiselementen van de theorie van het historisch materialisme, van de marxistische economische theorie, van de geschiedenis van de arbeidersbeweging en van de strategische en tactische problemen van die arbeidersbeweging in onze tijd. Maar ze bevat een ‘vernieuwing’ die op het eerste gezicht verwarrend werkt: het hoofdstuk over de materialistische dialectiek en dat waarin het historisch materialisme op een systematische manier wordt uitgelegd, staan op het einde en niet aan het begin van dit werk.
Het gaat hier uiteraard niet om een ‘herziening van de methode’, maar om een les die werd getrokken uit vaststellingen in de praktijk: een uiteenzetting over de dialectiek als inleiding tot het marxisme is beter geschikt voor een kaderscholing dan voor een inleidende les voor militanten. Deze laatsten zijn beter in staat zich de theorie eigen te maken als die zo concreet mogelijk wordt voorgesteld. Het verdient dus de voorkeur te vertrekken van hetgeen onmiddellijk kan worden getoetst: de sociale ongelijkheid, de klassenstrijd, de kapitalistische uitbuiting. Als dit verwerkt is, kan men gemakkelijker overgaan tot de meer abstracte en fundamentele begrippen van de dialectiek als universele logica van beweging en tegenstelling, nadat we dus de beweging van de maatschappij duidelijker hebben gemaakt, en de tegenstellingen die haar verscheuren.
Dit is slechts een optie die steunt op een persoonlijke pedagogische ervaring. Andere ervaringen kunnen uiteraard tot andere conclusies leiden. We blijven bereid terug te keren naar een meer traditionele structuur voor deze inleiding, als men ons kan bewijzen, aan de hand van concrete ervaringen, dat de traditionele methode het de militanten gemakkelijker maakt zich het wezen van het marxisme eigen te maken. Maar op dit ogenblik veroorloven wij ons daaromtrent enige twijfel.
E. M.