Karl Marx
De armoede van de filosofie
Bij de tweede oplage heb ik alleen op te merken dat de in de Franse tekst verkeerd geschreven naam Hopkins [18] door de juiste naam Hodgskin is vervangen en dat eveneens daarin het jaartal van het geschrift van William Thompson verbeterd is in 1824 [19], waarmee hopelijk het bibliografische geweten van professor Anton Menger tot rust is gebracht.
Friedrich Engels
Londen, 29 maart 1892
_______________
[17] De in 1892 verschenen tweede Duitse druk van Marx’ ‘De armoede van de filosofie’ is een herdruk van de eerste Duitse uitgave van 1885 met enige kleine wijzigingen, waarover Engels in het hier afgedrukte woord vooraf inlichtingen geeft. In de druk van 1892 werden Engels’ voorwoord bij de eerste Duitse uitgave, evenals — als aanhangsel — Marx’ redevoering over het vraagstuk van de vrijhandel en Marx’ artikel ‘Over P.J. Proudhon’ opgenomen.
[18] Engels zette in de in 1892 verschenen 2e Duitse druk van ‘De armoede’ in plaats van de door Marx in 1847 aangehaalde naam Hopkins de naam Hodgkin en wees in de opmerking vooraf op de voorgenomen correctie. Deze uitgave brengt, in overeenstemming met Marx’ redactie van 1847, de naam Hopkins, omdat in de twintiger jaren zowel van Thomas Hopkins alsook van Thomas Hodgskin economische geschriften verschenen en Marx in zijn werk niet precies de titel van het door hem vermelde geschrift aanhaalt.
In 1822 verscheen in Londen een door Thomas Hopkins geschreven werk ‘Economical Enquiries relative to the laws which regulate Rent, Profit, Wages, and the Value of Money’ (Economische onderzoekingen met betrekking tot de wetten, die rente, winst, arbeidsloon en de waarde van het geld bepalen). In 1827 verscheen een werk van Thomas Hodgskin met de titel ‘Popular Political Economy...’ (Politieke economie voor iedereen...)
De bewering van de Oostenrijkse burgerlijke econoom Anton Menger, dat Marx Hodgskin bij vergissing met John Hopkins (pseudoniem van Mme Marcet) verwisseld zou hebben, is niet juist.
[19] De Franse, oorspronkelijke uitgave van ‘De armoede van de filosofie’ gaf foutief 1827 in plaats van 1824 als jaar van verschijnen van Thompsons werk ‘An inquiry into the principles of the distribution of wealth most conductive to human happiness’ (Een onderzoek naar de beginselen van de verdeling van de rijkdom, die ten zeerste bijdragen tot het menselijke geluk) aan.
Deze drukfout werd in de eerste Duitse uitgave van 1885 overgenomen. De aanvallen die de burgerlijke econoom Anton Menger in zijn geschrift ‘Het recht op de volledige oogst van de arbeid in historisch perspectief’ (Stuttgart 1886) tegen Marx en Engels richtte, hadden ook betrekking op dit verkeerd gedrukte jaartal. De tweede Duitse druk van ‘De armoede’ uit 1892 ten slotte gaf het juiste jaar van verschijnen, 1824, aan. In het tegen Menger gerichte polemische artikel ‘Juristen-Socialismus’ van Engels en Kautsky werden Mengers lasterlijke aantijgingen weerlegd.