Chemie

De opvatting van een werkelijk chemisch uniforme materie – hoe oud ook – komt geheel overeen met de tot aan Lavoisier nog wijd verbreide kinderlijke opvatting, dat de chemische verwantschap van twee lichamen berustte op het feit dat zij elk een gemeenschappelijk derde lichaam bevatten (Kopp, Entwickelung, p. 105.)

*

Hoe oude, handige methoden, aangepast aan de tot dan toe gebruikelijke praktijk, worden doorgegeven aan andere takken en daar een belemmering vormen: in de chemie, de percentrekening van de samenstellingen, die was de meest geschikte methode om de constante verhouding van samenstellingen en de meervoudige verhoudingen onvindbaar te maken, en deze lang genoeg onvindbaar heeft gemaakt.

*

Een nieuw tijdperk begint in de scheikunde met de atomistiek (Dalton, niet Lavoisier, is dus de vader van de moderne chemie) en dienovereenkomstig in de fysica met de moleculaire theorie (in een andere vorm, maar in wezen slechts de keerzijde van dit proces, met de ontdekking van de transformatie van de bewegingsvormen). De nieuwe atomistiek verschilt van alle vroegere in die zin dat zij niet beweert (afgezien van ezels) dat materie louter discreet is, maar dat de discrete delen van verschillende niveaus (etheratomen, chemische atomen, massa’s, hemellichamen) verschillende knooppunten zijn, die verschillende kwalitatieve bestaanswijzen van de algemene materie bepalen – tot en met gewichtloosheid [Nichtschwersein] en afstoting toe.

*

Overgang van kwantiteit in kwaliteit: het eenvoudigste voorbeeld is zuurstof en ozon, waarbij 2 : 3 heel andere eigenschappen oplevert, zelfs met betrekking tot geur. Ook de andere allotrope lichamen worden door de scheikunde slechts verklaard door het verschillend aantal atomen in de moleculen.

*

De betekenis van namen. In de organische scheikunde wordt de betekenis van een lichaam en dus ook de naam ervan niet meer bepaald door zijn samenstelling alleen, maar door de plaats die het inneemt in de reeks waartoe het behoort. Wanneer men dus vaststelt dat een lichaam tot een dergelijke reeks behoort, wordt de oude naam ervan een beletsel voor het begrip en moet deze worden vervangen door een soortnaam (paraffines, enz.).