Uitgesproken: 1937
Bron: Grammofoonplaat 1937
Transcriptie: Fred de Kok voor het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
HTML: Paul Benschop
Contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
Laatste bewerking: 14 november 2009
Transcript van de digitaal gerestaureerde beschadigde plaatregistratie uit maart 1937. De restauratie was noodzakelijk om de speech beter verstaanbaar te krijgen — Voetnoten en tekst tussen haakjes van Fred de Kok en behoren tot het artikel Geluidsregistraties ten behoeve van Tweede Kamerverkiezingen 1937
KANT 1:
Kameraden: Arbeiders, Werkende boeren, Middenstanders, werkloze Intellectuelen en Jeugd,
We moeten bij de komende verkiezingen de Colijn-reactie verslaan, zo dat ze niet terugkeert.
En Mussert, het bloedige fascisme, voorgoed terugdringen. Daar gaat het om.
De Colijn-reactie heeft met zijn politiek van aanpassing en devaluatie de ellende van ons allen georganiseerd. De lonen zijn omlaag geperst; evenzeer de steunuitkeringen voor de honderdduizenden werklozen. Net zo, ging het met de lonen der arbeiders in de werkverschaffingen.
De moeilijkheden bij de dwangarbeid in de werkverschaffingkampen langs de Duitse grens bij Westerwolde, in de slikken achter de zeedijk bij Ulrum, te Ellerhuizen, enzovoort. Ze waren niet van de lucht. Steeds moest men er tegen vechten, om niet met een loon thuis te komen nog lager dan de ellendige steunbedragen.
Rechteloos als slaven wordt het minste verzet bestraft met schorsing, uitsluiting van elke steun, met het hongerrantsoen van een levensmiddelenbon van enkele guldens.
De kleine boeren van Westerwolde, Westerkwartier, de Woldstreken[1], enzovoort, gaan evenals elders te gronde: geen afzet van de producten, onmogelijke prijzen en verpletterende last van zware pachten en hypotheken.
De tuinders van Hoogezand-Sappermeer enzovoort, kunnen hun kostelijke producten niet verkopen. Moeten ze deels vernietigen en gaat hen als de kleine boer.
De steun verdwijnt bij duizenden en duizenden guldens in de zakken van de grote boerengrondbezitters en hypotheekhouders.
De koopkracht van de massa daalt steeds meer en de middenstand heeft geen kopers en gaat bankroet. Intellectuelen en jeugd vinden geen arbeid en hebben de toekomst zwart als de nacht voor zich.
Weg met de Colijn-reactie die deze ellende organiseert en ook verder organiseren wil.
Die reactie vreet ook aan de democratische rechten van ons volk en wil ze verder afbreken door de beruchte grondwetsherziening[2]. Ze hief al eens de gemeenteraad van Beerta op en hindert steeds het communistisch gemeentebestuur van Finsterwolde.
Kant 2:
Deze Colijn-reactie maakt de baan vrij voor Mussert, voor de NSB, dat slaafse agentenfascisme in ons land. Die NSB liegt - hier net als het fascisme in het buitenland - dat ze tegen het Kapitaal wil optreden voor de naar armoede en ondergang gedreven massa’s van het werkende volk.
Ze durven zich zelfs socialistisch te noemen, maar hun machtige leden, meesters en geldgevers zijn de mannen van het Grootkapitaal en Grootgrondbezit.
Mussert, de NSB juicht alles toe wat het fascisme in Duitsland, Italië en Spanje doet. En wat dat is, weet men: Vernietiging van elke organisatie en strijd van het werkende volk. Moord op de beste en edelste voorvechters van arbeiders, intellectuelen, enzovoort.
Onze makkers aan de Gronings-Duitse grens zien de concentratiekampen van Papenburg, hoorden en horen als het ware de kreten der gepijnigden; het ‘Lied der Veensoldaten’[3].
Fascisme is oorlog. Overweldiging en uitmoording van democratische volken.
Hitler-Duitsland slokt alle volkswelvaart op voor oorlogstoerusting. “Kanonnen, geen Vet” zegt Göring.
Het bedreigt de vrijheid van de omliggende volken; ook van ons land. Mussolini-Italië, Japan doen hetzelfde: Denk aan Abbesssinië. Denk aan Spanje. Denk aan de slachtingen van Addis Abeba, van Badajoz, van Málaga[4].
Mussert juicht alles toe.
Terúg met dat misdadige, verraderlijke fascisme en weg met de Colijn-reactie.
Werk en brood moet er zijn voor allen. En de vrijheid en democratie moeten verdedigd en uitgebouwd.
Daarvoor is nodig de eenheid van strijd van alle werkers, van sociaaldemocratische en communistische arbeiders met werkende boeren en tuinders, intellectuelen en jeugd..
Leve de eenheid in de strijd voor welvaart en democratie!
Stemt in dien zin op de Communistische lijst.
_______________
[1] Westerwolde is één van de zeven Groningse ‘Woldstreken’, en ligt aan de Oostgrens van de provincie rondom Ter Apel en Bourtange. De daar aanwezige heidevelden en veenstreken werden vanaf 1880 tot 1955 ontgint tot landbouwgrond. Het grootste deel van de ontginning gebeurde van 1924 tot 1939 in werkverschaffingkampen, waar werklozen overdag met de hand spitten en in barakken overnachtten. Westerkwartier ligt ten Noorden van de stad Groningen en omvat het westelijk deel van de ‘Ommelanden’ dat al in de Middeleeuwen ontgonnen werd, FdK.
[2] In de voorstellen voor grondwetsherziening werd o.a artikelen opgenomen over de beperking van de vrijheid van drukpers door een verbod van publicaties die door de regering als een grove verstoring van de orde worden beschouwd en over het weren van kamerleden die als revolutionair gezien worden, FdK.
[3] Dit lied werd in 1933 door twee Duitse gevangenen in 1 van de 8 concentratiekampen in het Emsland (een Landkreis in het Duitse Ost Friesland) gemaakt met als titel: ‘Wir sind die Moorsoldaten”.
Het tweede couplet:
“Hier in dieser öden Heide
ist das Lager aufgebaut,
wo wir fern von jeder Freude
hinter Stacheldraht verstaut
Wir sind die Moorsoldaten
Und ziehen mit dem Spaten ins Moor!
Wir sind die Moorsoldaten
Und ziehen mit dem Spaten ins Moor!
Een vertaald refrein luidde: “Wij zijn de veenbrigade en trekken met de spade in het veen.”, FdK.
[4] In oktober 1935 viel het fascistische Italië in Afrika het keizerrijk Abbessinië, dat na 1941 Ethiopië ging heten, aan met vliegtuigen en een leger met kanonnen dat in mei 1936, na slachtingen onder het Abbessijnse leger van krijgers bewapend met speren, de hoofdstad Addis Abeba veroverde en als kolonie inlijfde.
Het Spaanse Badajoz bij de Portugese grens werd in augustus 1936 eerst gebombardeerd vanuit de lucht en daarna aangevallen met tanks en Marokkaanse soldaten van de nationalistische generaal Franco, die door Duitse en Italiaanse vliegtuigen vanuit Marokko waren overgevlogen. Na de verovering werd de stad geplunderd, vrouwen verkracht en duizenden gevangen militairen en burgers vermoord in de stierenarena. Malaga in Zuid-Spanje werd in september 1936 eveneens gebombardeerd en verwoest door de Italiaanse luchtmacht waardoor de Malagese bevolking naar de stad Almeria vluchtte, FdK.