Ferdinand Domela Nieuwenhuis

De geschiedenis van het socialisme



Bron: uitgave van S.L. Van Looy, Amsterdam, 1901 en 1902, via: www.archive.org - gedigitaliseerd door Google. Aanvulling van enkele slecht gescande bladzijden, alsook de redactionele noot, door Bert Altena.
Eerste versie: in afleveringen gepubliceerd, blijkbaar later in boekvorm gebracht.
Deze versie: spelling en matige omzetting naar hedendaags Nederlands – de afbeeldingen zijn niet overgenomen.
HTML en contact: Adrien Verlee voor het Marxists Internet Archive.
| Hoe te citeren?

Redactionele noot: De geschiedenis van het socialisme is indertijd door de marxistische sociaaldemocraten van De Nieuwe Tijd vermalen als overschrijverij van het prachtige werk van H.P.G. Quack. Nu was en is dit een uniek overzichtswerk, met zeer grote kennis van zaken, humor en liefde geschreven. Quack heeft voor zijn boek (6 delen) half Europa afgereisd om allerlei materiaal bij oude militanten thuis te raadplegen. Het is daarom ook internationaal een uniek werk. Het is dus niet zo vreemd dat Domela Nieuwenhuis daarvan gebruik heeft gemaakt. Overigens is Quack de eerste die Das Kapital in het Nederlands heeft voorgesteld.
Domela Nieuwenhuis wijkt echter wel af van Quack, omdat hij de socialisten plaatst in de dichotomie autoritair en libertair socialisme. Het plaatsen van socialisten in een van beide vakjes ging overigens niet gemakkelijk.
De analyse is dus van Domela Nieuwenhuis, veel materiaal kan van Quack komen. Domela Nieuwenhuis heeft altijd gezegd heel veel werk van de behandelde socialisten ook zelf gelezen te hebben. Dat is ook zeker het geval geweest. Overigens heeft Domela Nieuwenhuis tevens zijn ervaringen op internationale congressen verwerkt.
Domela Nieuwenhuis stond niet bekend om grote wetenschappelijke zorgvuldigheid, zolang je weet dat hij sinds de jaren 1890 niet veel heil ziet in het autoritaire staatssocialisme, is zijn verkenning door het land der socialisten altijd nog bruikbaar als eerste verkenning. Het doel van Domela Nieuwenhuis was om arbeiders inzicht in de geschiedenis van het socialisme te verschaffen. Vandaar dat hij zich absoluut niet aangesproken voelde door kritiek van de Duitse socioloog Robert Michels, met wie hij overigens op goede voet stond, dat deze geschiedenis, wetenschappelijk gezien, niet veel nieuws bood en wat simpel was. Een bijdrage te leveren aan de wetenschap was namelijk zijn doel niet geweest. Michels’ kritiek vond hij daarom juist een compliment.

Laatst bijgewerkt:


Verwant:
De ontwikkeling van het socialisme van utopie tot wetenschap
Algemene geschiedenis van het socialisme
Toekomstvisie op het socialisme

Inhoud deel 1 [Historisch overzicht]


Inleiding

Het socialisme in de oudste tijd

Socialisme in Egypte, Perzië, China

Socialisme in Israël

Socialisme in het oude Griekenland

Socialisme in Rome

Socialisme in het oorspronkelijke christendom

Socialisme in de middeleeuwen

Socialisme tijdens de hervorming

Socialistische staatsromans

Christelijk-godsdienstig socialisme

Socialisme in de 17e en 18e eeuw

De voorgangers van het modern socialisme

Saint-Simon
Fourier
Robert Owen
Fichte
De erfenis van de sociale voorbereiders

Communisten vóór 1848

De chartistenbeweging in Engeland

Het socialisme in de economie


Inhoud van deel 2 [Het moderne socialisme]


Inleiding

Christelijk socialisme

Katholiek socialisme
Protestants socialisme

Staatssocialisme

Algemene beschouwingen
De landnationaliseerders
Sociaaldemocratie

Louis Blanc
Marlo
Rodbertus
Schäffle
Ferdinand Lassalle
Karl Marx en Fr. Engels

De Duitse sociaaldemocratie en haar vertakkingen in andere landen
Gemengd of semi-staats en semi-vrij-socialisme

Het rationeel socialisme van Colins
Het vrijheidssocialisme van Dühring

Enige sympathiserende theoretici

Albert Lange – Johann Jacoby – Ludwig Büchner – Samter – Laveleye – Stuart Mill – Quack


Inhoud van deel 3 [Het anarchisme]


Vrij socialisme of anarchisme

De voorlopers van het anarchisme
Christelijk anarchisme
Mutuellisme. Proudhon
Communistisch anarchisme

Michael Bakoenin
De anarchistische beweging in de verschillende landen

Individueel anarchisme
Het anarchisme van de daad
Enige sympathiserende theoretici

Herbert Spencer – Wordsworth Donistharpe – Max Nordau – Novicov – Friedrich Nietzsche – Moritz von Egidy – Emerson – Ed. Douwes Dekker.

De Internationale

Het nihilisme in Rusland

Moderne staatsromans

De sociaalanarchie en de toekomst



een rode leeszetel Lezen
Marxistisch Internet Archief
Algemeen Archief
Selectie marxisten
Documenten
Filosofie
Thema’s
Arbeidersbeweging
Woordenboek
Wat ?
Wat is marxisme
Over ons
Andere talen
Auteurswet
Citeren
Disclaimer
Doen
Zoeken
Nieuwe teksten
Werk mee
Contact
Reclame

RSS