Bron: De economische theorie van het marxisme, Het Wereldvenster 1980
Oorspronkelijke titel: Traité d’économie marxiste
Vertaling: Paul Verbraeken
Copyright: Onder auteursrecht
Deze versie: Spelling aangepast
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee voor het Marxists Internet Archive
Laatste bewerking: 15 december 2009
Ter nagedachtenis aan mijn vader Henri Mandel, onverschrokken van geest, edelmoedig van inborst, die mij heeft ingewijd in de leer van Marx en mij de uitbuiting en onderdrukking in al haar vormen heeft leren bestrijden, opdat alle mensen broeders kunnen worden.
Naar boekdeel 2
Inhoud deel 1
Inleiding
1. Arbeid, noodzakelijk product, meerproduct
Het noodzakelijk product
Begin van de maatschappelijke arbeidsverdeling
Eerste ontstaan van een maatschappelijk meerproduct
De neolithische revolutie
De gemeenschappelijke organisatie van de arbeid
De oorspronkelijke grondtoe-eigening
Het bebouwen van de geïrrigeerde grond
De metallurgische revolutie
Productie en accumulatie
Bestaat er een ‘economisch overschot’?
De eenvoudige ruil
Stille ruil en ceremoniële giften
De ontwikkelde ruil
De handel
Productie voor de behoeften en warenproductie
De coöperatief georganiseerde maatschappij en de maatschappij die op de economie van de arbeidstijd berust
Ruilwaarde van waren
Eenvoudige warenproductie
De noodzaak van een algemeen equivalent
De ontwikkeling van het algemeen equivalent
Het muntgeld
De ontwikkeling van de maatschappelijke rijkdom en de verschillende functies van het geld
Warencirculatie en geldcirculatie
De meerwaarde die uit de warencirculatie voortkomt
De meerwaarde die uit de warenproductie voortkomt
Kapitaal, meerwaarde en maatschappelijk meerproduct
De wet van de ongelijkmatige ontwikkeling
4. De ontwikkeling van het kapitaal
Vormen van het agrarisch meerproduct
Accumulatie van gebruikswaarden en accumulatie van meerwaarde
Het woekerkapitaal
Het koopmanskapitaal
De handelsrevolutie
De huisindustrie
Het manufactuurkapitaal
Het ontstaan van het moderne proletariaat
De industriële revolutie
Bijzonderheden van de kapitalistische ontwikkeling in West-Europa
Kapitaal en kapitalistische productiewijze
5. De tegenstrijdigheden van het kapitalisme
De geeuwhonger van het kapitaal naar meerwaarde
De verlenging van de arbeidsdag
De groei van de productiviteit en de intensiteit van de arbeid
Menselijke handenarbeid en machinaal werk
Vormen en ontwikkeling van de lonen
Aanvullende opmerking over de theorie van de ‘absolute verarming’
De dubbele functie van de arbeidskracht
De nivellering van de winstvoet in de voorkapitalistische maatschappij
De nivellering van de winstvoet in de kapitalistische wereld
Productieprijs en waarde van de waren
Centralisatie en concentratie van het kapitaal
De tendentiële daling van de gemiddelde winstvoet
De voornaamste tegenstrijdigheid binnen het kapitalistisch
stelsel
Vrije arbeid en vervreemde arbeid
De klassenstrijd
De handel als product van de ongelijke economische ontwikkeling
Productie en realisering van de meerwaarde
Jaarlijkse hoeveelheid meerwaarde en jaarlijkse winstvoet
Handelskapitaal en handelswinsten
Handelskapitaal en in de distributie tewerkgestelde arbeidskrachten
De concentratie van het handelskapitaal
Het in de transportsector geïnvesteerde kapitaal
De internationale handel
De distributiekosten
De tertiaire sector
Bijstand en krediet
De oorsprong van de banken
Het krediet in de voorkapitalistische maatschappij
Vraag en aanbod van geldkapitaal in het tijdperk van het handelskapitaal
Vraag en aanbod van geldkapitaal ten tijde van het industrieel kapitalisme
Rente en rentevoet
Circulatiekrediet
Investeringskrediet en financiële markt
De beurs
Maatschappijen op aandelen en de ontwikkeling van het kapitalisme
Het consumptiekrediet
Het krediet en de tegenstrijdigheden van het kapitalisme
De twee functies van het geld
De waarde van het metaalgeld en de prijsbeweging
De circulatie van het metaalgeld
De oorsprong van het particuliere fiduciair geld
De oorsprong van het fiduciair staatsgeld
Het scheppen van fiduciair staatsgeld. Eerste bron: het disconto
Het scheppen van fiduciair staatsgeld. Tweede bron: de voorschotten op rekening-courant
Het scheppen van fiduciair staatsgeld. Derde bron: de staatsuitgaven
De maatschappelijk noodzakelijke geldvoorraad
De circulatie van het niet-converteerbare papiergeld
De betalingsbalans
Circulatiebank en bankkrediet
Geldmanipulaties
Drie vormen van inflatie
Koopkracht, geldcirculatie en rentevoet
Landbouw en warenproductie
Voorkapitalistische rente en kapitalistische grondrente
De oorsprong van de kapitalistische grondrente
De absolute grondrente
Grondrente en kapitalistische productiewijze
De grondprijs en de ontwikkeling van de grondrente
Grondeigendom en kapitalistische productiewijze
Productie- en eigendomsverhoudingen op het platteland
Concentratie en centralisatie van kapitalen in de landbouw
Het ellendig lot van de landarbeider
Van de theorieën van Malthus naar het agrarisch malthusianisme
De grondrente en de grenswaardetheorie
10. Reproductie en groei van het nationaal inkomen
Nieuwe waarde, nieuwe inkomsten en overgedragen inkomsten
De staat, de meerwaarde en het maatschappelijk inkomen
De verdeling van de meerwaarde
Maatschappelijk product en maatschappelijk inkomen
Inkomstenverdeling en warenrealisering
Productie en reproductie
De eenvoudige reproductie
De reproductie op vergrote schaal
Reproductie op vergrote schaal en de ontwikkelingswetten van het kapitalisme
Reproductie op vergrote schaal, economische groei en nationale economie
Teruglopende reproductie
De oorlogseconomie
De herverdeling van het nationaal inkomen door tussenkomst van de staat